O COLEXIO MÉDICO DA CORUÑA, EN CONTRA DA SUBSTITUCIÓN DE FACULTATIVOS POR ENFERMEIRAS NOS PAC

Esta actuación pode considerarse executada en fraude de lei e é unha temeridade

Como sinala a xurisprudencia, as funcións que realizan os profesionais da medicina e da enfermería non son as mesmas. Nin sequera resultan homologables

O Consello Galego de Colexios de Médicos xa presentou varias demandas xudiciais #ante o TSXG para impugnar as medidas postas en marcha polo Sergas nos últimos meses, dirixidas a derivar funcións médicas cara a farmacéuticos e persoal de enfermería

En ningún caso preténdese atacar as competencias profesionais do persoal de enfermería, pero si esiximos respecto á legalidade vixente

A Coruña, 16 de novembro de 2022.
O Colexio Oficial de Médicos da Provincia da Coruña é consciente do complexo problema que supón a falta de médicos, pero oponse a tomar atallos ilegais para solucionar esta situación. Nos últimos meses, o Servizo Galego de Saúde está a derivar funcións médicas en atención primaria cara aos farmacéuticos e persoal de enfermería co obxectivo de paliar este déficit de facultativos. Desde o Colexio manifestamos nosa máis enérxica oposición á substitución das funcións dos médicos por outros profesionais clínicos —e, mesmo, non clínicos—. Neste sentido, o Consello Galego de Colexios de Médicos xa presentou varias demandas xudiciais #ante o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia para impugnar estas medidas.

Como sinala a xurisprudencia, as funcións que realizan os profesionais da medicina e da enfermería non son as mesmas. Nin sequera resultan homologables. Como exemplo diso temos senténciaa número 406/2022 da Sala do contencioso-administrativo do Tribunal Superior de Xustiza de Madrid, do 27 de setembro de 2022.

Na área Sanitaria de Pontevedra-O Salnés a falta de médicos está a deixar varios Puntos de Atención Continuada (PAC) atendidos só por enfermeiras, e a Administración sanitaria vai formar ao persoal de enfermería dos PAC para actuar cando non haxa médicos de garda. Tras darse a coñecer estes feitos, o conselleiro de Sanidade asegurou que se trata dun procedemento “rutineiro”.

Substituír ao persoal médico por persoal de enfermería nun PAC vulnera as seguintes normas:

• O artigo 36 da Constitución, porque a repartición competencial nas profesionais só pode alterarse por lei.
• O artigo 43 da Constitución, que recoñece o dereito á protección da saúde.
• A Lei 44/2003, do 21 de novembro, de ordenación das profesións sanitarias, que delimita claramente as funcións dos médicos e dos enfermeiros.
• A Lei 41/2002, do 14 de novembro, básica reguladora da autonomía do paciente e de dereitos e obrigacións en materia de información e documentación clínica.
• A Directiva 2013/55/UE do Parlamento Europeo e do Consello do 20 de novembro de 2013, pola que se modifica a Directiva 2005/36/CE, relativa ao recoñecemento de cualificacións profesionais.
• A Lei 8/2008, do 10 de xullo, de saúde de Galicia, que no seu artigo 12 regula o dereito á asignación de persoal facultativo, que será o interlocutor principal co equipo asistencial.
• O Código Deontolóxico Médico, onde se establece que os actos médicos especializados deben quedar reservados aos facultativos que posúan o título correspondente, sen prexuízo de que calquera titulado en medicina poida realizalos ocasionalmente. Ademais, no Código recóllese que os médicos que ocupan cargos directivos en institucións sanitarias deben velar por que as prestacións se adapten ás auténticas necesidades asistenciais da poboación e ás posibilidades reais de financiamento, evitando que se ofrezan servizos sanitarios sen a debida dotación de medios humanos e materiais.
• O artigo 16 da Lei de Prevención de Riscos Laborais, por ausencia dunha avaliación dos riscos para a seguridade e saúde dos traballadores. Pola súa banda, o artigo 21.2 desta lei sinala que o traballador terá dereito a interromper a súa actividade e abandonar o lugar de traballo, en caso necesario, cando considere que dita actividade entraña un risco grave e inminente para a súa vida ou a súa saúde.

A falta de médicos non se soluciona substituíndoos por enfermeiros nos PAC. Esta actuación pode considerarse executada en fraude de lei, e claramente é unha temeridade que desde o punto de vista asistencial un enfermeiro asuma funcións médicas, cos efectos que poden derivarse diso a nivel de responsabilidade legal. Resulta evidente que se xerará entre a cidadanía unha gran desconfianza desde o punto de vista da seguridade da asistencia. A un médico só pódelle substituír outro médico coa especialidade adecuada á praza asistencial. En ningún caso preténdese atacar as competencias profesionais do persoal de enfermería, pero si esiximos respecto á legalidade vixente.

NOTA PRENSA: CONSELLO DE COLEXIOS DE MÉDICOS DE GALICIA EN CONTRA DOS ATALLOS ILEGAIS, INEFICIENTES E TEMERARIOS DA CONSELLERÍA DE SANIDADE

No Consello de Colexios Médicos de Galicia asistimos atónitos á noticia de que na área sanitaria de Pontevedra-O Salnés están a deixarse varios Puntos de Atención Continuada (PACs) atendidos só por enfermeiras, e que para iso comezarase a formar ao persoal de enfermería dos PACs para actuar cando non haxa médicos na quenda. E seguidamente, o Conselleiro de Sanidade asegura que se trata dun procedemento “rutineiro”.

Respecto diso habemos de indicar que dita medida non resulta axustada a Dereito, por vulnerar diversas normas e ser contraria á xurisprudencia sobre a materia, ao concederse ao persoal de enfermería competencias que non están actualmente recollidas en ningunha norma vixente de rango legal, e que pertencen en exclusiva ao profesional médico. Por iso, crearíase unha gravísima situación, cuestionable no plano xurídico e ademais inútil para resolver as disfuncións actuais.

Dita actuación pode considerarse executada en fraude de lei, e desde o punto de vista asistencial é unha temeridade que o persoal de enfermería asuma funcións médicas, cos efectos legais que diso poden derivarse a nivel de responsabilidade xurídica.

Os equipos de Atención Primaria (A.P.) compostos por médica/o e enfermeira/o foron a base do éxito e a eficiencia dese nivel asistencial durante moitos anos. Separar a eses equipos supón unha clara diminución na calidade da atención aos pacientes.

Este Consello de Colexios Médicos de Galicia é coñecedor do complexo problema que supón a “falta ou déficit” de médicos en determinadas especialidades, pero non se deben tomar “atallos ilegais” para solucionar o devandito problema, senón que deben buscarse solucións estruturais e consistentes en construtivo diálogo cos sectores profesionais e non na simple ocorrencia baseada en criterios de custo político.

Resulta evidente que de desenvolverse este plan xerarase entre a cidadanía unha gran desconfianza desde o punto de vista da seguridade da asistencia. A un médico só pódelle substituír outro médico coa titulación (especialidade) adecuada á praza asistencial.

Por iso, este Consello, quere manifestar o seu máis enérxica oposición, á substitución das funcións dos médicos por outros estamentos de persoal clínico – e mesmo non clínico como se pretendeu-. Respecto diso xa se presentaron demandas #ante as autoridades xudiciais, para que estas decisións que non consideramos nin adecuadas nin legais, cheguen a implementarse.